- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

«شیفته هندسه زندگی» رخ نمود

میراث مکتوب – سدۀ چهارم قمری، به زعم پژوهشگران فرهنگ و تمدن ایران و اسلام، عصر درخشان تمدن اسلامی به شمار می‌آید. درخشان‌ترین چهره های تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی و از جمله ابوالوفای بوزجانی، در این سده می زیستند یا دست کم شخصیت علمی برجسته‌ترین آنها یعنی ابوریحان بیرونی و ابن سینا در این روزگار شکل گرفت.

شیفتۀ هندسۀ زندگی که به کوشش دکتر یونس کرامتی تألیف شده است، به طور مختصر به بررسی زندگی و کارنامۀ علمی ابوالوفای بوزجانی می پردازد. مؤلف در این اثر برای آنکه خوانندگان را از مراجعۀ مکرر به کتاب های دیگر بی نیاز کند به برخی موضوعات فرعی نیز در نهایت اختصار یاد کرده است. این مطالب عمدتاً در گفتار نخست و پیوست های کتاب آمده اند.

در گفتار نخست این کتاب اوضاع فرهنگی و سیاسی ایران در سده های دوم تا چهارم قمری بررسی شده است و گفتار دوم به زندگی نامه و کارنامۀ علمی ابوالوفای بوزجانی اختصاص دارد. در این بخش آثار بوزجانی به اختصار بررسی می شوند. گفتار سوم این کتاب به بررسی کتاب اعمال هندسی بوزجانی و شرح های آن اختصاص دارد. در گفتار چهارم، کتاب حساب عملی بوزجانی بررسی می گردد.

گفتار پنجم به بررسی کتاب بوزجانی دربارۀ چگونگی تنظیم مربع های وفقی یا سحرآمیز اختصاص یافته است.

نقش بوزجانی و دیگر دانشمندان ایرانی در اثبات قضیۀ سینوس ها و اثبات قضیۀ تانژانت ها توسط بوزجانی موضوع گفتار ششم است.

در گفتار بعدی ابداعات بوزجانی در مثلثات مسطحه بررسی می شود. گفتار هشتم به بحثی که در آکادمی علوم فرانسه دربارۀ تقدم بوزجانی در کشف اختلاف سوم ماه اختصاص یافته است.
در دو پیوست کتاب نیز به ترتیب به زندگی نامه و کارنامۀ مختصر دانشوران و ناموران معاصر ابوالوفای بوزجانی و سپس شارحان و مترجمان اعمال هندسی بوزجانی پرداخته می شود. در پیوست سوم نیز زندگی نامۀ بسیار مختصری از ژان باتیست دُلامبر، ریاضی دان و ستاره شناس نامدار فرانسوی آمده است‌؛ زیرا کتاب تاریخ نجوم وی نخستین یا دست کم یکی از نخستین پژوهش های نوین دربارۀ بوزجانی به شمار می رود.

مؤلف در بخشی از درآمد این کتاب می نویسد: « با نگاهی به مآخذ این کتاب به نیکی می توان دریافت که با کمال تأسف بیشتر پژوهش های به انجام رسیده دربارۀ ابوالوفای بوزجانی و نیز به طور کلی دربارۀ تاریخ علم دورۀ اسلامی، به همت پژوهشگران اروپایی به انجام رسیده است و شمار مقالات و کتاب تألیف شده توسط تاریخ نگاران ایرانی، در قیاس با پژوهش های دیگر، بسیار اندک می نماید. امید آنکه نگارش آثاری در معرفی دانشمندان این مرز و بوم بتواند گامی ـ هرچند کوچک ـ در رفع این کاستی باشد.»

کتاب شیفتۀ هندسۀ زندگی (مروری بر زندگی و آثار ابوالوفا بوزجانی) تألیف یونس کرامتی در ۱۶۰ صفحه، شمارگان ۱۱۰۰ نسخه به بهای ۶۰۰۰۰ ریال از سوی انتشارات همشهری منتشر شده است.

[1]
[2]