- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

بررسی مثال‌های نسوی از زیج جامع کوشیار

میراث مکتوب – ابوالحسن علی ابن احمد نسوی حدود ۳۹۳ هـ.ق. در ری به دنیا آمد. به سبب مهارت در ریاضیات و نجوم او را استاد مختص نامیده اند. همچنان که در رساله‌اش اللامع فی امثله زیج جامع گفته است شاگرد کوشیار بود. از او آثاری در ریاضی و نجوم برجا مانده است. نسوی رسالۀ اللامع را در ۴۳۹ هـ.ق. تالیف کرد و در آن مثال هایی از نخستین مقالۀ زیج جامع کوشیار آورد. زیج کتابچه‌ای نجومی است و شامل روش‌های محاسبات متغیرهای مورد نیاز اخترشناسان در نجوم می‌باشد. مقالۀ نخست زیج جامع به تاریخ و تبدیل های مربوط به آن، محاسبۀ مقدار تابع های مثلثاتی مانند تابع جیب، محاسبات نجومی همچون طول دایره البروجی سیارات، ماه و خورشید و محاسبات مربوط به احکام نجوم است.
در این مقاله به اختصار به نمونه‌هایی از محاسبۀ بخش ریاضی و نجوم بسنده می‌کنیم و دقت محاسبات نسوی را برای یافتن جیب و ظل زوایه‌ها بررسی می‌کنیم، او محاسبه را به روش درون یابی و با استفاده از جدولهای ظل و جیب موجود در زیج جامع انجام داده است. از میان مسائل نجومی نیز چگونگی یافتن موقعیت یکی از سیارات را بررسی می‌کنیم.

آنچه در بالا مطالعه کردید بخشی از چکیدۀ مقالۀ «بررسی مثال های نسوی از زیج جامع کوشیار» نوشته مریم نظری است.

متن کامل این مقاله در همایش «میراث علمی کوشیار گیلانی ارائه خواهد شد.

یادآور می شود همایش «میراث علمی کوشیار گیلانی» به مناسبت یکهزار و پنجاهمین سالگرد تولد کوشیار گیلانی، دانشمند و ریاضی دان ایرانی به کوشش مرکز پژوهشی میراث مکتوب و همکاری پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران، برگزار می شود.

«آثار و دستاوردهای علمی کوشیار» و «ریاضیات و نجوم در عصر کوشیار» محورهای اصلی این همایش هستند.

در این همایش از چاپ نسخه برگردان اصول حساب هندی کوشیار گیلانی و نسخۀ اسطرلاب کوشیار ترجمۀ فارسی کهن رونمایی خواهد شد.

همایش «میراث علمی کوشیار گیلانی روز دوشنبه ۵ اسفند ماه ۱۳۹۲ (۲۴ فوریه ۲۰۱۴) برگزار می شود.

دکتر حسین معصومی همدانی، پروفسور لنارت برگرن ( از کانادا)، دکتر محمد باقری، دکتر حنیف قلندری، خانم مریم زمانی دکتر اکبر ایرانی و سید هادی طباطبایی از سخنرانان این همایش هستند.

اخبار مرتبط
…………………………………………………

مقایسه میان دو متن متقدم هیئت [1]

بررسی ترجمه ترکی رساله مجمل الاصول کوشیار گیلانی [2]

[3]
[4]