- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

اویم ایوک کهن‏ ترین فرهنگ ایرانی

محمود جعفر دهقی، پژوهشگر در حوزه فرهنگ و زبانهای باستانی در شماره ۵۰ آینه میراث مقاله ای درباره اویم ایوک کهن ترین فرهنگ ایرانی نوشته است.
محمود جعفری دهقی در چکیده این مقاله می نویسد: به نظر می ‏رسد که فرهنگ ‏نویسی سابقه‏ای نسبتاً دیرینه در تاریخ فرهنگ و ادبیات ایران داشته است. وجود دو فرهنگ اویم ایوک و فرهنگ پهلویگ به زبان اوستایی و پهلوی بیانگر آن است که این فن در عهد ساسانی به مراحلی از تکامل دست یافته بود. اگرچه احتمالاً تدوین نهایی این فرهنگها در سده‏های سوم و چهارم هجری صورت گرفته است، با وجود این سرچشمه‏های نخستین این دانش به دوره‏های کهن‏تری بازمی‏گردد. فرهنگ اویم حاوی لغات و جمله‏های اوستایی و ترجمۀ آنها به فارسی میانه است. این فرهنگ در شکل امروزی آن شامل یک مقدمه و ۲۷ فصل است که محتوای هر فصل غالباً بر اساس موضوع آن مرتب شده و بنابراین به نظر می‏رسد که مؤلف از این شیوۀ فرهنگ‏نویسی آگاه بوده است.
موضوع برخی فصلهای این فرهنگ عبارت است از: عدد و قید، جنس و شمار برای اسم و صفت و فعل، ضمایر ربطی، و اندازه‏گیری زمان.
افزون بر این، فرهنگ اویم از جهت احتوای بر پاره‏ای اصطلاحات زبان‏شناسی و لغاتی که در اوستای دورۀ ساسانی بوده و امروزه در دست نیستند، از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف نگارنده از نگارش این مقاله بررسی شیوه‏های فرهنگ ‏نویسی بر اساس این فرهنگ است.
[1]
[2]