انصاری در این یادداشت می نویسد: در شمار نسخه هایی که در کتابخانه های استانبول تاکنون دیده و مورد بررسی قرار داده ام؛ شماری نسخه هست در فلسفه و شرح آثار حکمی و فلسفی ابن سینا و خواجه و نیز تعدادی از آثار فخر رازی و حکمای پس و پیش دوره فخر رازی. پیش از این شماری از این نسخه ها را به تفاریق معرفی کرده ام. اینک در این یادداشت می کوشم به اختصار شماری دیگر از این نسخه ها را معرفی کنم:
– مجموعه ای در ایاصوفیا، ش ۲۴۲۰ مشتمل بر مختصری گویا از متن اشارات بوعلی و شرح آن و شاید از ابن اللبودی. به هر حال بعد از آن متن، خود اشارات آمده است به کتابت: «قد فرغ من تحریره أبو طاهر بن أبی نصر بن محمد بن محمود الویذکلی بمدینه السلم فی شهر ربیع الآخر سنه سبع وسبعین وستمائه بحمد الله وحسن توفیقه».
– نسخه ای کهنه سال و ارزشمند از شرح الاشارات خواجه در کوپریلی، ش ۸۷۷
با تملک ا الف: «مما سعد بتملکه العبد الفقیر إلی الله تعالی محمود بن علی بن محمود الحمصی ثم الرازی أخرجه الله من ظلمات الطبیعه وأدخله فی أنوار العقول المطیعه ومتّعه بهذا الکتاب وأمثاله بالنبی محمد وآله حرره فی شهور سنه سبع عشره وسبعمائه هجریه مستوزعاً منه تعالی شکر نعمه والحمد لله وحده»
تعدادی نسخه با تملک محمود بن علی بن محمود الحمصی در اختیار است که آنها را تا آنجا که توانسته ام شناسایی کرده ام و انشاء الله در مقاله ای که درباره این خاندان نوشته ام این اطلاعات را هم منتشرخواهم کرد.
نقل قولهای متعدد از خط قطب شیرازی و دیگران در حاشیه دیده می شود.
در برگ ۲۰۷ الف در پایان کتاب حاشیه ای است که اشاره دارد به تاریخ تولد و مرگ خواجه و اینکه قبر او در کاظمیه است «مجاور سرداب تجاه خزانه الکتب الآن».
در همین برگ دارد: «فرغ المصنف قدس سره من تصنیفه فی اواسط صفر سنه أربع وأربعین وستمائه حامداً ومصلیاً وداعیاً ومستغفراً هذا صوره ما وجد بخطه فی أواخر الکتاب»
در اینجا نقل می کند از نسخه شرح الاشارات به خط قطب الدین شیرازی که آن را با نسخه مؤلف مقابله کرده بوده که نویسنده در پایان گفته بوده: «فرغت من تسویده فی أواسط صفر سنه أربع وأربعین وستمائه حامداً ومصلیاً وداعیاً ومستغفراً».
در برگ ۲۰۷ ب: صورت اجازه ای است برای قرائت کتاب برای عبد الله بن محمد بن (؟) البخاری و از قطب شیرازی با تاریخ اوائل ربیع الأول شهور سنه سبعمائه
در برگ آغازین همچنین اشاره دارد به مجموعه ای به خط قطب شیرازی که در آن شرح الاشارات هم بوده.
– نسخه شرح الاشارات موسوم به بشارات الاشارات؛ تألیف شده برای «الصاحب الأعظم عبدالرحمان» و در مقدمه اشاره می کند به خللهای شروح اشارات و نیز تذکر به اینکه در این شرح مخالفات با شریعت را متذکر می شود؛ نسخه شماره ۸۷۹ در کوپریلی. در ۱۶۵ برگ. در این نسخه هم نام مؤلف ذکر نشده و دقیقاً روشن نیست مؤلف کیست. در مورد برخی احتمالها اختلاف نظر است. از این کتاب نسخه های دیگری در ایران؛ دانشکده الاهیات و سپهسالار موجود است. اشارات شروح متعدد تألیف شده در دوره زمانی میان فخر رازی تا اواخر سده هشتم دارد و من تعدادی از آنها را از نزدیک در کتابخانه های مختلف ترکیه و اروپا دیده ام که هنوز کاری درست درباره آنها انجام نشده است. دوست دانشمند آقای رضا پورجوادی در این زمینه کاری در دست تألیف دارد.
– ش ۸۸۰ کوپریلی: کتاب التنقیحات فی شرح التلویحات شهرزوری به خط نویسنده
– ش ۸۸۹ کوپریلی: المنصص فی شرح الملخص کاتبی قزوینی از ۶۷۱ ق به خط نویسنده کما ذکر. از کاتبی قزوینی نسخه هایی به خط خودش موجود است.
ش ۸۹۸ کوپریلی: کتاب المحاکمات بین کلامی الفاضلین الامام الرازی ونصیر الدین طوسی تألیف بدر الدین تستری.
در مقدمه: «وبعد یقول مولانا المعظم الحبر الهمام المفخم استاذ العلماء المتبحرین شیخ الحکماء المتبصرین علامه العصر أعجوبه العصر کاشف علوم الأولین والآخرین بدر الحقّ والدین محمد بن أسعد بن محمد الیمانی ثم التستری».
از او دو کتاب دیگری هم در فهرست کوپریلی یاد شده است. درباره او هیچ پژوهشی صورت نگرفته، در حالی که نسخه های آثار متعددش در کتابخانه های مختلف موجود است.
منبع: حلقه کانبان