میراث مکتوب- «قابوسنامه» از آثار ادبی مهم و قابل تأمل در ادبیات فارسی به شمار می‌رود، کتابی است پندگونه که با موضوع آیین زندگی توسط امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وُشمگیر بن زیار در سال ۴۷۵ هجری قمری تألیف شده است. اهمیت این متن مکتوب در آن است که به شکلی موسع و قابل اعتنا از پندنامه‌ها و اندرزهای ایران باستان، در باب اهمیت سخن، اهمیت خرد و تاکید بر اعتدال نکات در خور توجهی می‌شنویم که بسیاری از آنها در همین روزگاران نیز محل توجه و اعتنای بسیاری است.
نام کتاب «قابوسنامه» از نام مؤلف آن که در تواریخ به نام قابوس دوم معروف است، گرفته شده است. وی این کتاب را برای تربیت و توجه دادن فرزندش گیلان‌شاه در ۴۴ فصل نوشته است و عنوان کرده که اگر وی پس از او حکومت را حفظ کند یا به رتق و فتق کارهای دیگر بپردازد با کمک این کتاب باید بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد. به همین خاطر این کتاب به طور چشمگیری موضوع تربیت فرزند، رسوم لشکرکشی، مملکت‌داری، آداب اجتماعی و دانش و فنون متداول را مورد بحث قرار داده است.
سبک نگارش این کتاب نثر مُرسَل یا همان نثر ساده و بی‌پیرایه معمولِ قرن‌های چهارم و پنجم هجری قمری است که پیش از این در متونی چون تاریخ بلعمی و بیهقی می‌توان ردی از آن جُست.
این کتاب در دوران معاصر مکرر به طبع رسیده است. از جمله تصحیح‌های انجام شده بر این کتاب می‌توان به نسخه سعید نفیسی که در سال ۱۳۱۲ طبع شده و نیز تصحیح عبدالمجید بدوی در تهران که در سال ۱۳۳۵ انتشار یافته ست اشاره کرد که این یکی در انگلستان جزو انتشارات اوقاف گیب و به‌اهتمام «روبن لوی» هم در سال ۱۹۵۱ منتشر شده ست و البته این نسخه چند باری نیز در هند انتشار یافته‌است. همچنین نسخه‌ای از تصحیح «قابوسنامه» که توسط سعید نفیسی با ویراستاری عزیزالله علیزاده و نیز تصحیح انجام شده به کوشش غلامحسین یوسفی نیز طی سال‌های گذشته در ایران منتشر شده است.
انتشارات کتاب نیستان نسخه صوتی این کتاب سترگ را به روایت مریم محبوب و با آهنگسازی و نوازندگی ولی‌اله نورورزی منتشر کرده است.