- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

تحفة الفقرا؛ کهن‌ترین منبع شناخت نجم‌الدین کبری

میراث مکتوب- تحفة الفقرا فی سیرة الشیخ الاعظم نجم الحق و الدین احمد الکبری، عنوان رساله‌ای است که شخصی به نام «ابن عفیف الدین» در سدة 8-9ق در زندگی و شرح احوال نجم الدین کبری تألیف کرده است.

 

این شناخت‌نامه کهن‌ترین منبع موجود به زبان فارسی در مورد شیخ نجم‌الدین کبری است و اطّلاعات مهم و نویافته‌ای دربارۀ این صوفی بزرگ و فواید متعدّدی در باب تصوّف و نشام خانقاهی در بر دارد.

مؤلف این کتاب شناخته شده نیست و تنها از میان مطالب این رساله مشخص است که پدرش «عفیف الحق و الدین» نام داشته و مدتی را در شیراز گذرانده است. از فحوای کلام مؤلف برمی‌آید که پدرش با نجم‌الدین کبری نسبت و پیوند خویشاوندی داشته و این نسبت را به نسبت معنوی با نجم‌الدین کبری پیوند داده است. ابن عفیف الدین، تحفة الفقرا را بعد از سال 714ق تألیف کرده، زیرا در جایی از عبدالرحمن شیرازی که در 714ق فوت شده، با عنوان قدّس الله سرّهما یاد کرده است.

در باب دوم تحفة الفقرا، در کنار بیان خرقۀ نجم‌الدین کبری به نکات مهم و اطلاعات مفیدی دربارۀ نظام خانقاهی پرداخته شده است؛ مانند نحوۀ خرقه‌پوشی و انواع خرقه (خرقۀ ارادت و خرقۀ تبرّک).

از دیگر ویژگی‌های مهم این متن، فواید واژگانی و زبانی آن به دلیل وجود ضبط‌های کهن واژه‌ها و افعال است که می‌تواند در زمینه‌های زبان‌شناسی و گونه‌شناسی زبان فارسی مفید واقع شود.

تصحیح این متن بر اساس یگانه نسخۀ شناخته شدۀ تحفة الفقرا انجام شده که در مجموعۀ شمارۀ 4249 کتابخانۀ فاتح استانبول قرار دارد.

آقای بهروز ایمانی، این متن مهم را در بهار سال جاری تصحیح کرده‌ و انتشارات تمثال در مهرماه 1398 در قطع رقعی و 130 صفحه به چاپ رسانده است.

[1]
[2]