- مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب - https://mirasmaktoob.com -

باستان شناسی یک کتاب: نسخه ای مصور از رشیدالدین و حافظ ابرو در توپکاپی

میراث مکتوب- یکصد و یکمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث به بررسی نسخه جامع التواریخ رشیدالدین فضل الله همدانی اختصاص دارد. این نسخۀ ارزشمند در کتابخانه کاخ توپکاپی استانبول نگهداری می شود و دکتر محمدرضا غیاثیان (عضو هیأت علمی دانشگاه کاشان) دربارۀ این نسخه و اهمیت آن سخنرانی می کند. این نشست در روز چهارشنبه 10 آبان 1396، ساعت 16:30- 18:30 در محل مؤسسه واقع در تهران- خیابان انقلاب- بین ابوریحان و دانشگاه- ساختمان فروردین- طبقه 2- واحد 9 برگزار می شود.

نسخه خزینه 1653 در کتابخانه کاخ توپکاپی استانبول یکی از معدود نسخه­ های باقی مانده از جامع ­التواریخ رشیدالدین بوده که تحت حمایت خود مؤلف در ربع رشیدی استنساخ شده است. در سال­های حکومت شاهرخ، به هرات منتقل شده و چون بخش­هایی از کتاب مفقود شده بود به دستور شاهرخ تکمیل و نوسازی می­شود. مأمور تکمیل نسخه مورخ نامدار دوره تیموری حافظ ابرو بوده که تغییراتی در آن صورت داده که مهم­ترین آنها جایگزینی بخش تاریخ ماقبل اسلام آن با جلد اول مجمع ­التواریخ خود است. در قرون بعد صفویان و عثمانی­ها نیز تغییراتی در آن ایجاد می ­کنند. اهمیت این نسخه از چند جهت قابل تبیین می­ باشد: اول، یکی از سه نسخه تاریخ­دار باقی مانده از جامع ­التواریخ استنساخ شده در ربع رشیدی است؛ دوم، تنها نسخه باقی مانده از مجمع التواریخ حافظ ابرو بوده که توسط خود مؤلف کتابت شده؛ و سوم، نسخه­ های متعددی در طول تاریخ به طور مستقیم یا غیر مستقیم از آن رونویسی شده و این نکته برخی محققان معاصر را در شناسایی متن آنها گمراه کرده است.

سخنران این نشست محمدرضا غیاثیان، دکترای هنر اسلامی از دانشگاه بامبرگِ آلمان، استادیار دانشگاه کاشان در گروه مطالعات عالی هنر است.

[1]
[2]